Basisgeletterdheid wiskunde in de eerste graad: een doeltreffende aanpak zonder planlast

De invoering van eindtermen basisgeletterdheid wiskunde is één van de grote vernieuwingen in de onderwijshervorming van de eerste graad. Het opzet is prachtig: een aantal wiskundige basisvaardigheden zijn zo cruciaal voor het functioneren in de maatschappij, dat elke leerling ze op het einde van de eerste graad moet bereiken. Toch durft dat in de praktijk wat tegen te vallen: sommigen verliezen zich in eindeloze boekhoudingen van welke leerling welk doel al bereikt heeft, anderen gaan ervan uit dat hun leerlingen die basisgeletterdheid al verworven hebben in de lagere school, of ze sowieso wel zullen verwerven met de reguliere eindtermen van de A- en B-stroom. Hoe kunnen we dit op een haalbare en efficiënte manier realiseren bij leerlingen?

Programma

We starten de nascholing met de basisgeletterdheid wiskunde historisch en politiek te situeren. Basisgeletterdheid wiskunde is niet zomaar wiskunde met een verhaaltje, maar gaat om gecijferdheid in het dagelijkse leven. Internationaal vergelijkend onderzoek toonde al aan dat één op vijf Vlaamse leerlingen niet over die gecijferdheidsvaardigheden beschikt en dat aandeel is de afgelopen twintig jaar alleen maar gestegen. Vervolgens werken we een aantal misvattingen over de basisgeletterdheid wiskunde weg en presenteren we een aantal opmerkelijke eerste resultaten uit masterproefonderzoeken rond de basisgeletterdheid wiskunde van studenten aan de educatieve master wiskunde van de Universiteit Antwerpen.

Vervolgens gaan we over op de gevolgen voor de klaspraktijk: hoe integreren we de basisgeletterdheid wiskunde in onze lessen? Hierbij bespreken we verschillende integratievormen, elk met hun voor- en nadelen. Hierbij gaan we alle lastige vragen niet uit de weg: moeten we er altijd expliciete aandacht voor hebben, of mogen we soms veronderstellen dat we een aantal doelen ‘gratis’ bereiken door rond de reguliere eindtermen/leerplandoelstellingen van de A- en B-stroom te werken? Hoe integreren we het in onze evaluatiepraktijk? Hoe vermijden we planlast en tijdverlies? Wat met de sterke link tussen taalvaardigheid en behalen van de basisgeletterdheid wiskunde voor taalzwakke leerlingen? En belangrijk: hoe vermijden we het reële risico dat de focus te eng op de basisgeletterdheid komt te liggen en zo het bereiken van de reguliere eindtermen/leerplandoelen ondergraven wordt? En tot slot: wat verwacht de inspectie? Dit deel blijft niet in abstracte theorieën hangen, maar is doorspekt met concrete voorbeelden.

Doelstellingen

Na het volgen van deze nascholing...

• heb je een realistisch en haalbaar beeld over de basisgeletterdheid wiskunde;
• erken je de opportuniteiten én valkuilen van verschillende integratievormen van de basisgeletterheid wiskunde in de klas- en evaluatiepraktijk;
• blijf je ver weg van planlast bij het integreren van de basisgeletterdheid wiskunde;
• bewaak je de balans tussen de reguliere eindtermen/leerplandoelen A- en B-stroom en de basisgeletterdheid wiskunde.

Doelgroep

Deze nascholing staat bewust open voor leraars wiskunde uit de A- en B-stroom; de aanpak zal dan wel verschillen per leerlingengroep, het bereiken van de basisgeletterdheid wiskunde is een opdracht voor iedereen.

Begeleiding

Filip Moons is doctoraal onderzoeker binnen wiskundedidactiek en lerarenopleider wiskunde aan de Universiteit Antwerpen. Hij schreef namens de Vlaamse Vereniging WiskundeLeraars mee aan de nieuwe eindtermen.

Praktisch

Syllabus en drank inbegrepen

Mee te brengen door cursist

Schrijfgerei en smartphone/laptop