Begrijpend lezen of elk kind een begrijpend lezer (in 2de en 3de graad lager onderwijs), wat vraagt dat? - live online nascholing

De rapporten van de Nederlands-Vlaamse Taalraad en de Vlaamse Onderwijsraad liegen er niet om. Naar aanleiding van de teleurstellende PIRLS-resultaten (PIRLS, 2016; PIRLS repeat, 2018) moeten scholen dringend werk maken van een goed onderbouwd leesbeleid.  

Een effectieve leesdidactiek is cruciaal om van ieder kind een goede lezer te maken. Begrijpend lezen en leesbevordering moeten opnieuw een absolute topprioriteit worden. Wie graag leest, leest meer en beter.

Programma

Het is een misvatting te denken dat het begrijpend leesonderwijs start in de lagere school. Begrijpend lezen wordt voorbereid door begrijpend luisteren in de kleuterschool en eerste graad van het lager onderwijs. Het gaat van voorgelezen worden en meekijken in een boek naar zelf lezen om te begrijpen. Begrijpend lezen is een mix van enerzijds talige vaardigheden en anderzijds strategieën.

Een vlotte technische leesvaardigheid is nodig om tot lezen met begrip te kunnen komen. Daarnaast behoren kennis en woordenschat alsook het leren sturen van het eigen leesproces tot de belangrijkste pijlers van goed begrijpend leesonderwijs. Dé manier om leerlingen goed met teksten te leren omgaan is modeling of hardop denkend voorlezen. Als leerkracht sta je model en laat je hierdoor een kijkje nemen in jouw hoofd. Door demonstrerend voordoen leer je wat je voor, tijdens en na het lezen doet om tot begrip te komen en leer je een aantal strategieën expliciet aan. Onder begeleiding laat je deze veelvuldig toepassen, ook binnen andere vakgebieden. Om dit te kunnen doen maak je gebruik van het directe instructiemodel. Dit lijkt eeuwenoud en toch is het springlevend. Onderzoek toont aan dat het werkt. Als leraar sta je in je rol van vakinhoudelijk en didactisch expert. Jij bent het model waar leerlingen zich aan spiegelen. Door formatieve evaluatie behoud je overzicht over wie de leerstof beheerst en wie nog stappen moet zetten. Dit directe instructiemodel van GRRIM biedt tal van mogelijkheden tot differentiatie, ook op vlak van begrijpend lezen.

Begrijpend lezen is denken; denken over de inhoud van teksten. We doen dit steeds in functie van een latere activiteit. We plaatsten de tekst centraal. We lezen om er achteraf iets mee te doen. Het aanleren van strategieën alleen leidt niet tot tekstbegrip. Het is gereedschap om het begrijpen te bevorderen. Als een lezer strategieën heel vaak gebruikt, ontwikkelt hij een automatische leesvaardigheid. Als het nodig is, bij moeilijke teksten, zet een ervaren lezer strategieën weer bewust in.

Iemand die goed is in begrijpend lezen heeft in onze maatschappij gewoon meer kansen. Laten we doelgericht en zorgzaam omgaan met iets wat door toonaangevende leeswetenschappers als de belangrijkste 21ste-eeuwse vaardigheid wordt aanzie            

Sinds de bekendmaking van de PIRLS-resultaten eind 2017 is begrijpend lezen voor veel scholen een prioriteit. Veel leerkrachten zijn op zoek naar manieren om het begrijpend leesniveau van hun leerlingen op te krikken. In deze sessie exploreren we samen de 5 sleutels voor effectief begrijpend leesonderwijs. Deze kwamen uit een reviewstudie in 2019 naar voor.

Doelstellingen

In deze basisvorming leer je door enerzijds inhoudelijke input en anderzijds interactieve werkvormen:

• waar de 5 sleutels voor effectief begrijpend leesonderwijs voor staan en hoe je deze naar concrete ideeën kan vertalen naar de klaspraktijk;
• voor, tijdens en na modelleren of hardop denkend voorlezen;
• instructie- en toepassingslessen uitwerken met behulp van het directe instructiemodel van GRRIM;
• activiteiten organiseren waarbij je de tekst centraal stelt en zorgt voor een functionele verwerking achteraf.

Op het einde van de navorming heb je voldoende handvaten om dezelfde aanpak te hanteren bij begrijpend luisteren in de kleuterschool als begrijpend lezen in de lagere school en dit zonder klassieke “lesjes begrijpend luisteren en lezen” te geven!

Doelgroep

Leerkrachten lager onderwijs, zorgleerkrachten, zorgcoördinatoren en ondersteuners

Begeleiding

Annelies Stiers; nascholer begrijpend luisteren/lezen – zorgcoördinator en praktijklector lezen. In het verleden werkte ze als praktijklector in de banaba zorgverbreding en remediërend leren (UCLL) met verantwoordelijkheid voor de opleidingsonderdelen “Lijnen in Leren Taal” en “Beeldvorming en Werkplan Taal”.

Praktisch

Digitale syllabus inbegrepen.

Verwachte voorbereiding door deelnemer

Een rijke tekst voorzien