Begrijpend lezen of elk kind een begrijpend lezer (in 2de en 3de graad lager onderwijs), wat vraagt dat?

De rapporten van de Nederlands-Vlaamse Taalraad en de Vlaamse Onderwijsraad liegen er niet om. De PIRLS-resultaten (PIRLS, 2016; PIRLS repeat, 2018) tonen ons dat het niveau van begrijpend lezen in ons lager en secundair onderwijs sterk achteruit is gegaan. De nood om te werken aan een goed onderbouwd leesbeleid is hoog. Begrijpend lezen is voor veel leerkrachten een grote ‘zorg’ geworden. De leerlingen lezen niet meer zo graag, ze doen het niet meer zo goed en de aangeboden teksten liggen vaak veraf van de leefwereld van de kinderen. Veel leerkrachten zijn dan ook op zoek naar manieren om het begrijpend leesniveau van hun leerlingen op te krikken. Een effectieve leesdidactiek is cruciaal om van ieder kind een goede lezer te maken. Begrijpend lezen en leesbevordering moeten hand in hand gaan. Wie graag leest, leest meer en beter!

Programma

Het is een misvatting te denken dat het begrijpend leesonderwijs start in de lagere school. Begrijpend lezen wordt voorbereid door begrijpend luisteren in de kleuterschool en eerste graad van het lager onderwijs. Het gaat van voorgelezen worden en meekijken in een boek naar zelf lezen om te begrijpen. Dezelfde aanpak binnen kleuter en lager alsook een doorgaande lijn in de basisschool is de sleutel tot succes.

In deze navorming krijg je inzichten en een kader mee om met deze doelgroep te werken aan een effectieve didactiek voor begrijpend lezen. Je neemt de 5 sleutels onder de loep. Met mooi en authentiek tekstmateriaal bouw je een krachtige leesactiviteit op. Je leert hierbij de sleutels motivatie, functionaliteit, transfer, strategie-instructie en interactie doelgericht in te zetten. Je verkent het aanbod uit verschillende methodes en werpt er vanuit nieuwe inzichten een kritische blik op. Begrijpend lezen is denken; denken over de inhoud van teksten. Dit doe je steeds in functie van een latere activiteit. De tekst krijgt een centrale plaats. Je leest om er achteraf iets mee te doen. Het aanleren van strategieën alleen leidt niet tot tekstbegrip. Het is gereedschap om het begrijpen te bevorderen. Als een lezer strategieën heel vaak gebruikt, ontwikkelt hij een automatische leesvaardigheid. Als het nodig is, bij moeilijke teksten, zet een ervaren lezer strategieën weer bewust in. Dé manier om leerlingen goed met teksten te leren omgaan is modeling of hardop denkend voorlezen. Als leerkracht sta je model en laat je hierdoor een kijkje nemen in jouw hoofd. Door demonstrerend voordoen leer je wat je voor, tijdens en na het lezen doet om tot begrip te komen en leer je een aantal strategieën expliciet aan. Onder begeleiding laat je deze veelvuldig toepassen, ook binnen andere vakgebieden. Om dit te kunnen doen maak je gebruik van het directe instructiemodel. Dit lijkt eeuwenoud en toch toont onderzoek aan dat het werkt. Als leraar sta je in je rol van vakinhoudelijk en didactisch expert. Jij bent het model waar leerlingen zich aan spiegelen.

Doelstellingen

Na het volgen van deze nascholing:

• verken je de 5 sleutels voor effectief begrijpend lezen en pas je deze toe;
• vind je en selecteer je rijk tekstmateriaal;
• ga je kritisch aan de slag met methodes;
• pas je ‘hardop denken’ als sterke vaardigheid toe om leesstrategieën aan te leren;
• werk je met de taxonomie van Bloom, een denkkader om naast wie-, wat-, waar-, wanneer-vragen ook andere vragen te stellen die het diepere denken stimuleren en als doel hebben tot diepgaand begrip te kunnen komen;
• oefen je het functioneel lezen en lezen binnen andere vakgebieden;
• geef je het begrijpend leesonderwijs in jouw klas een stevige boost.

Doelgroep

(Zorg)leerkrachten uit de 2^de en 3^de graad van het lager onderwijs, zorgcoördinatoren en ondersteuners

Begeleiding

Annelies Stiers verzorgt nascholingen rond begrijpend luisteren en begrijpend lezen. Ze is ook zorgcoördinator en onderzoeker aan hogeschool PXL voor leesproject MILO (Motiverend Inclusief LeesOnderwijs), Project Taalrijk Kansrijk en project Limbotaal (Ouder als gelijkwaardige partner op vlak van taalstimulering).

Praktisch

Mee te brengen door cursist

Een rijke tekst