De beste start: naar een betere taalontwikkeling bij peuters en kleuters

Niets lijkt zo vanzelfsprekend als de manier waarop lachende en huilende baby's uitgroeien tot sprekende kinderen. Taalontwikkeling is nochtans het resultaat van vele factoren die op een ingewikkelde manier op elkaar inspelen. De taalontwikkeling is afhankelijk van het totale groeiproces dat kinderen doormaken. En omgekeerd speelt de taal ook een belangrijke rol in de verdere totale ontwikkeling. Spreken, denken, de wereld verkennen, fantaseren en zich sociaal gedragen beïnvloeden elkaar voortdurend.

Programma

Door middel van de taal komen ouders en verzorgers in contact met een baby en het kind leert zijn taal van wie hem verzorgt. In het taalaanbod dat je geeft, kan je echter verschillende stijlen en codes onderscheiden. De keuze van deze verschillen bepalen hoe succesvol de taalontwikkeling van het kind verloopt. In de uiterste gevallen zullen kinderen die een aanbod uit een taalarmere code kregen tot zeven keer minder woordenschat verworven hebben op de leeftijd van vijf jaar dan kinderen die een rijk taalaanbod kregen. Dit verschil slaat een kloof die al heel vroeg de gelijke kansontwikkeling en de schoolloopbaan van kinderen in gevaar brengt. We moeten er dan ook alles aan doen om die kloof zo vroeg mogelijk te dichten.

Via cases en gefilmde fragmenten gaan we in dialoog met elkaar over goede klaspraktijken en gemiste kansen in de peuter- en kleuterklas. We kijken naar voorbeelden van verschillende stijlen en codes. We bespreken manieren waarop je kan omgaan met taal- en uitspraakfouten van kinderen, en we geven heel veel praktische wenken en tips om het taalaanbod zo rijk en uitdagend mogelijk te maken.

Hoe verloopt taalontwikkeling bij jonge kinderen? Welk belang heeft een rijk taalaanbod voor de taalverwerving van peuters en kleuters? Hoe kan je als kleuterjuf of kinderverzorgster ook in de dagelijkse bezigheden de kinderen tot communicatie in het Nederlands uitnodigen? Hoe ga je om met kinderen die achterblijven in de taalontwikkeling? Wat doe je met een anderstalig kind dat geen enkel woord Nederlands spreekt? Met een recent geadopteerd of een uit oorlogsgebied weggevlucht kind? Wat doe je met een kind dat helemaal niet spreekt?
We bekijken samen hoe je in allerlei omstandigheden de kinderen op een speelse, niet-dwingende manier tot echte communicatie uitnodigt. Je weet waar je rekening mee moet houden om het effect te verhogen. Je oefent met voorlezen, liedjes en rijmpjes. Je leert hoe je creativiteit, taalontwikkeling en ouderparticipatie hand in hand kan laten gaan.

Doelstellingen

De deelnemers:

• hebben een beter inzicht in de taalverwerving en taalontwikkeling van kinderen;
• hebben inzicht in de stimulerende rol die ze zelf daarin spelen;
• hebben geoefend in het observeren van taalkansen in klas- en schoolsituaties met peuters en kleuters;
• hebben geoefend in het observeren en evalueren van het taal- en communicatiegedrag van kinderen;
• hebben een dieper inzicht gekregen in de aspecten die een rol kunnen spelen als bij een kind de taal zich (nog) niet goed ontwikkelt;
• kunnen het eigen taalaanbod, de taalrijke klasomgeving en de taalactiviteiten aanpassen aan de behoeften van verschillende kinderen;
• hebben een arsenaal aan boeiende, speelse en creatieve ideeën om het eigen taalaanbod zo rijk mogelijk te maken;
• hebben ideeën en aanpakken ter beschikking om alle ouders zo veel mogelijk te betrekken bij de talige ontwikkeling van hun kind.

Doelgroep

Kleuterleidsters, zorgcoördinatoren, kinderverzorgsters in de kleuterklas, directies.
In de praktijkvoorbeelden kijken we vooral naar de jongste kinderen (peuters en 1K) en naar oudere kleuters die een taalontwikkelingsachterstand hebben opgelopen.

Begeleiding

Jella Di Perna was lerares Nederlands-Engels, lector taalvaardigheid aan de PXL en Arteveldehogeschool, vorser vakdidactiek en vakassistent Nederlands aan de UA en de UGent, nascholer talenbeleid, pedagogisch begeleider, taalcoach en schooldirecteur. Ze heeft vooral expertise opgebouwd rond taalontwikkeling, taalvaardigheidsbevordering en talenbeleid in het kleuteronderwijs, basisonderwijs, secundair en hoger onderwijs.

Praktisch

Beperkt aantal deelnemers.
Syllabus, drank en lunch (soep en broodjesmaaltijd) inbegrepen.