Risicovol spelen en outdoor learning op school: Is dat allemaal wel verantwoord!?

Onderzoek wijst steeds meer uit dat fysieke buitenprikkels de concentratie en het leervermogen positief kunnen beïnvloeden. Outdoor learning is aan een snelle opmars bezig in Vlaanderen. Hoe kunnen we dit versterken tot een echte leervorm om te integreren in de dagelijkse praktijk? En wat zijn de gelijkenissen en verschillen met avontuurlijk spelen?

Bij risicovol of avontuurlijk spelen gaan kinderen spannende, uitdagende en avontuurlijke activiteiten aan, waarbij de kans bestaat op een (kleine) verwonding. Maar is het eigenlijk wel verantwoord om kinderen écht avontuurlijk te laten spelen ook al zijn daar mogelijk soms risico’s aan verbonden? Hoe zie jij dat? Ben je als (zorg)leerkracht, toezichthouder en opvoeder in het algemeen benieuwd naar waar jouw grenzen liggen en welke voor- en nadelen eraan verbonden zijn?

Programma

Goed onderwijs laat zich niet opsluiten tussen vier muren. Het streeft een brede vorming na en laat kinderen toe om zich harmonisch te ontwikkelen. Kinderen leren het best door active learning, waarbij alle zintuigen betrokken zijn. Outdoor learning, ook wel buitenonderwijs genoemd, biedt een waaier van kansen voor ervaringsgericht, actief leren. Het komt tegemoet aan de behoeften van alle kinderen door verschillende leerstijlen te integreren, waardoor het onderwijs ook inclusiever wordt voor alle kinderen. Op welke manier breng je outdoor learning in de praktijk? Hoe koppel je leerstof uit verschillende vakinhouden aan het buitenonderwijs? Zijn er niet meer risico’s verbonden aan outdoor learning?

Meer dan ooit heerst het principe ‘veiligheid eerst’ in de samenleving. In vele gevallen is dat inderdaad een vereiste. Denk bijvoorbeeld aan een bouwwerf of een drukke autosnelweg. Maar is het wel nodig om onze kinderen zo veilig mogelijk te houden? Onderzoek toont aan dat deze houding net de groeikansen en ontwikkeling van kinderen belemmert. Een toenemend aantal experten en pedagogen willen net die avontuurlijke of risicovolle elementen terugbrengen in het spelen.

Tijdens deze nascholing krijg je inzichten over de meerwaarde van outdoor learning én van avontuurlijk of risicovol spelen op school én in de vrije tijd. Het element risico wordt grondig toegelicht: Wat zijn de voordelen? Waarom is het belangrijk? En hoe kan je het als leerkracht of begeleider faciliteren? Daarna gaan we in kleine groepjes discussiëren en duiken we ook via verhalen/stellingen dieper in deze topics. Aan de hand van oefeningen verkennen we de methode van de interventieladder: Hoe ga je om met je eigen grenzen wanneer kinderen risico’s nemen? Hoe kan je kinderen ondersteunen in hun risicocompetentie? Tenslotte gaan we ook naar buiten om praktische tools uit te testen. We zullen hier eveneens meer aandacht besteden aan het belang en de impact van een grijze of groene omgeving om outdoor learning en risicovol spelen te begeleiden én om het veilig te houden.

Doelstellingen

Na het volgen van de nascholing:

• heb je zicht op de verschillende vormen van outdoor learning;
• kan je de meerwaarde van outdoor learning voor de leerkansen van kinderen benoemen;
• herken je het verschil tussen risico en gevaar;
• begrijp je het belang van risicovol spelen voor de ontwikkeling van kinderen;
• heb je inzicht in jouw eigen reacties en grenzen;
• beschik je over tools en praktische handvaten om outdoor learning en risicovol spelen op school toe te passen;
• kan je risicovol spelen aanmoedigen en begeleiden op een grijze en/of groene speelplaats.

Doelgroep

(Zorg)leerkrachten, directies en beleidsondersteuners, leerlingenbegeleiders en toezichthouders uit het buitengewoon en gewoon basisonderwijs

Begeleiding

Alexia Sabbe, onderzoekster bij hogeschool VIVES, voert praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek uit over risicovol spelen en is betrokken bij een Europees project over het integreren van outdoor learning en risicovol spelen in het lager onderwijs. Ze is ook trainer/facilitator van workshops over veerkracht, interpersoonlijke competenties en diversiteit.