Taaltrajecten leesvaardigheid opzetten in de basisschool na de screening (herhaling)

Sinds enkele jaren zijn scholen verplicht om instroomleerlingen te screenen op taalvaardigheid. Hoe zet je op basis van die screening taaltrajecten op? Welke maatregelen zijn zinvol om zowel taalsterke als taalzwakkere leerlingen te ondersteunen? We kijken met name naar de opbouw van lees- en schrijfvaardigheid, en naar de aanpak van woordenschatonderwijs.

Programma

We gebruiken de “Toolkit Breed Evalueren Basisonderwijs” van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming om een schooleigen aanpak uit te werken, een stappenplan op te zetten en een tijdpad te ontplooien. Op basis van de screening werken we individuele en klassikale begeleidingstrajecten uit.

De beste voorspellers voor een succesvolle schoolse doorstroming blijken een goed leesbegrip (op micro-, meso- en macroniveau) en een brede (schoolse) woordenschat te zijn. We bespreken daarom hoe we volgens recente wetenschappelijke inzichten kinderen het best kunnen ondersteunen om én correct, én snel, én indringend te leren lezen. We werken vooral aan de kwaliteit van de instructie. Wat bestaat er naast AVI, LES en LeesLAT om de complexiteit te meten en op te drijven? Hoe kunnen we teksten kwantitatief, kwalitatief, maar ook gericht op de lezer en op de leestaak steeds complexer maken? Via feed-up, feedback en feed-forward komen we tot GRIMM.

We gaan ook na hoe we aan de ontwikkeling van het lezen goede schrijfvaardigheid kunnen koppelen. En hoe woordenschatonderwijs (niet enkel in de taalles, maar de hele dag door) daar een cruciale rol in speelt.

Vervolgens komen de maatregelen aan bod die de school kan nemen om aan leesbevordering te doen (tekstaanbod, intekenen op activiteiten, leeskilometers maken, logistiek aanpassen, klas- of schoolbib aanpakken, leeskring, tutorlezen, duolezen, betrekken van auteur, organisatoren, ouders, …).

We bekijken hoe we de taalvaardigheidsvorderingen van leerlingen verder in hun schoolloopbaan kunnen monitoren en bijsturen. Deze screeningsmaatregelen kunnen de aanvang en het evaluatie-instrument van het talenbeleid van de school vormen.

Doelstellingen

De deelnemers:

• kunnen aan hun collega’s duidelijk maken waarom het noodzakelijk is om leerlingen bij de instroom in het basisonderwijs te toetsen op hun taalvaardigheid Nederlands;
• kennen de Toolkit Breed Evalueren Basisonderwijs en kunnen ermee aan de slag;
• kunnen leerlingen met een specifieke taalleerachterstand of –vertraging selecteren om verder te toetsen met gepaste instrumenten;
• kunnen op basis van de uitgebreide brede screening de prioriteiten op het gebied van taalachterstand omzetten in gepaste maatregelen en acties voor klassikale, vakoverschrijdende en individuele aanpak, en er taaltrajecten voor uitzetten;
• de kwaliteit van de eigen leesinstructie in vraag stellen en optimaliseren;
• kunnen effectief leesonderwijs koppelen aan goed schrijfonderwijs met een voortdurende aandacht voor woordenschatuitbreiding;
• de complexiteit van teksten gradueel laten toenemen, zowel kwantitatief, kwalitatief, op het gebied van de lezer én op het gebied van de leestaak (taxonomie van Bloom);
• kunnen de leerlingen via feed-up, feedback en feed-forward, en via GRIMM, telkens op een hoger niveau tillen;
• kunnen deze technieken toepassen rekening houdend met de diversiteit en verschillen in leertempo in de klas;
• de individuele, klassikale en schoolaanpak en -maatregelen bijstellen op basis van de effectmetingen;
• kunnen op basis van deze metingen en vorderingen een LVS-taal (en eventueel een taalbeleidsplan) opzetten.

Doelgroep

Talenbeleidscoaches en zorgcoördinatoren, leerkrachten, directeurs en leden van het directieteam.

Begeleiding

Jella Di Perna was lerares Nederlands-Engels, lector taalvaardigheid aan de PXL en Arteveldehogeschool, vorser vakdidactiek en vakassistent Nederlands aan de UAntwerpen en de UGent, nascholer talenbeleid, pedagogisch begeleider, taalcoach en schooldirecteur. Ze heeft vooral expertise opgebouwd rond taalontwikkeling, taalvaardigheidsbevordering en talenbeleid in het kleuteronderwijs, basisonderwijs, secundair en hoger onderwijs.

Praktisch

Beperkt aantal deelnemers. Dranken en syllabus inbegrepen.
Optie: 1 warme maaltijd in het studentenrestaurant: 10,10 euro.
Eigen lunchpakket is mogelijk.

Oorspronkelijke datum van deze nascholing was 20 maart 2018.