Taaldag 2026 - Literatuur en lezen in de klas: inspiratie, verdieping en praktijk - Ronde 4 - keuzesessies (14:30 - 15:45)

Doelgroep
Leerkrachten moderne vreemde talen en Nederlands, tweede en derde graad 

Inhoud
The new curricula (English-French-Dutch) focus on the following literature goal: ‘Students express their own experiences and interpretations of literary texts in English’. As a teacher, you are therefore no longer expected to provide your students with a history lesson or a deep literary analysis: the emphasis lies on experiencing literature. Some teachers may regret this and believe that students should learn things, rather than solely focussing on personal experience. However, both content and fun have an important role to play: research shows that pleasure in reading motivates students and enhances their learning process. Is it possible to combine content, literary analysis and creative processing through pleasurable tasks? In this session, participants will be presented with various ready-to-use activities for English class groups linked to literature, that can easily be adapted to suit other levels, other languages or to match a different literature assignment.  

Spreker
Anneke Salden is leerkracht Engels en leerlingbegeleider bij het Pyxiscollege Lanaken. Haar zomers spendeert ze met veel plezier als vrijwilliger op de taalkampen van Roeland vzw.

Doelgroep
Taalleerkrachten Nederlands en moderne talen, alle graden, doorstroomfinaliteit 

Inhoud
Kinder- en jeugdliteratuur wordt in het literatuuronderwijs nog vaak benaderd als een tussenfase: iets wat je met leerlingen leest en bespreekt zolang zij niet toe zijn aan het ‘echte’ literaire werk. In deze sessie leer je hoe je kinder- en jeugdliteratuur een volwaardige plaats kan geven in het secundair onderwijs, ook in de hogere graden. Je krijgt een voorsmaakje van het nieuwe handboek 'Zoeklichten bij de studie van jeugdliteratuur' en bent na deze sessie helemaal mee met recente onderzoeksthema's, klaar om je klas als echte onderzoekers aan het werk te zetten met kinder- en jeugdboeken.

Spreker
Frauke Pauwels werkt als docent en onderzoeker jeugdliteratuur aan Universiteit Antwerpen. Daarnaast schrijft zij recensies voor MappaLibri en Poëziekrant, zetelt ze in jury’s met betrekking tot jeugdliteratuur en begeleidt ze als vrijwilliger een groep kinderen van de Leesjury. Ze was voorheen leerkracht Nederlands in het secundair onderwijs.

Vanessa Joosen is hoogleraar Engelse literatuur en jeugdliteratuur aan de Universiteit Antwerpen. Haar onderzoek spitst zich toe op de constructie van kindertijd, volwassenheid en ouderdom in de literatuur, postmoderne herwerkingen van sprookjes, de internationale receptie van sprookjes en de literaire kritiek van kinderboeken. 

Doelgroep
Leerkrachten Nederlands derde graad secundair onderwijs doorstroomfinaliteit (domeinoverschrijdend en domeingebonden). We werken met Nederlandstalige romanfragmenten en kortverhalen. Ook leerkrachten van andere taalvakken die met literaire of verhalende teksten aan de slag gaan – zoals Frans, Duits of Engels – kunnen in deze sessie waardevolle werkvormen en inzichten opdoen. 

Inhoud
Hoe geef je leerlingen meer inzicht in de bouwstenen van verhalen, zonder te vervallen in droge theorie? In deze sessie verkennen we creatieve en activerende opdrachten die leerlingen helpen om elementen zoals personage, ruimte, tijd, spanning en vertelstandpunt écht te doorgronden.
We bekijken onder meer hoe je een literair forensisch onderzoek kunt opzetten rond een personage, hoe leerlingen via één-zin-horrorverhalen leren spelen met spanningsopbouw en tijdssprongen en hoe ze met literaire fragmenten in Canva een filmset kunnen ontwerpen om de functie van ruimte te analyseren. Daarnaast komen ook thematische insteken aan bod, zoals verhalen die via technieken als allegorie of antropomorfisme een verdoken boodschap uitdragen (Reynaert de Vos, Animal Farm,…).
De nadruk ligt op literaire creativiteit die inzicht genereert: leerlingen leren verhalen niet alleen lezen, maar ook ontleden, bevragen en hopelijk zo ook appreciëren. 

Spreker
Dorien Meskens is leraar en lerarenopleider Nederlands aan de Universiteit Antwerpen, met een uitgesproken passie voor literatuur en theater zoekt ze steeds naar creatieve manieren om die over te dragen op leerlingen en collega’s.

Doelgroep
Taalleerkrachten (Nederlands, Engels, Duits, Frans, …) met een hart voor theater

Inhoud
Hoe laat je leerlingen ervaren dat er in teksten vaak méér gezegd wordt tussen de regels dan in de letterlijke woorden? Theaterteksten zijn de uitgelezen vorm om dit te ontdekken. In deze sessie duiken we in de bijzondere taal van het theater vroeger en vandaag, waar personages naast elkaar praten, stiltes spreken en misverstanden betekenis creëren. Aan de hand van een korte scèneanalyse ontdekken we hoe vorm en inhoud samenhangen, en hoe je deze inzichten kan inzetten in je klaspraktijk.
Deze sessie biedt een eerste kennismaking met de thematiek van de nascholing Dramatisch?! Theater tussen crisis en vernieuwing, die later dit schooljaar plaatsvindt. Daarin gaan we dieper in op de schriftuur en opvoeringspraktijk van repertoirestukken van Tsjechov tot Beckett, en verkennen we hoe je theaterteksten kunt lezen, analyseren en vertalen naar inspirerende lesactiviteiten.

Sprekers
Kurt Vanhoutte is hoogleraar Theaterwetenschap in de opleiding Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Antwerpen. Hij doceert onder meer Theaterwetenschap: Grondslagen en Cultuur van de moderniteit in de Bachelor Theater-, Film- en Literatuurwetenschap en Visuele Kritiek in de Master Theater- en Filmwetenschap. Zijn insteek is uitgesproken interdisciplinair met een stevige basis in literatuurwetenschap. In 2011 publiceerde hij het boek “Het statuut van de tekst van het postdramatische theater”.

Benjamin Verhoeven werkte jarenlang als dramadocent en is momenteel assistent Theaterwetenschap in de bachelor en master aan de Universiteit Antwerpen. Een passie voor theaterpedagogie en didactiek is de drijvende kracht achter bijna alles wat hij doet. Samen met professor Vanhoutte won hij in 2021 de onderwijsprijs voor hun innovatieve les vanuit een videogame.

Doelgroep
Leerkrachten Frans tweede en derde graad

Inhoud
Hoe maak je van een luisterfragment een krachtige opstap naar spreekvaardigheid? In deze sessie ontdek je concrete werkvormen waarin transcripties van luistermateriaal centraal staan. Je leert hoe je leerlingen actief laat verwerken wat ze horen, hoe je hun zelfvertrouwen in het spreken versterkt en hoe je met kleine ingrepen het verschil maakt in je klaspraktijk. 

Spreker
Annelies Mermans is leerkracht Frans met lange beroepservaring. Momenteel is ze hoofd van het examencentrum DELF en DALF en directeur Franse taalcursussen bij Alliance française Antwerpen. Ze werkt mee aan onderwijsmethodes via uitgeverij Clé et Didier.

Zie Ronde 3 - Sessie 3g.