2de Dag van de differentiatie in het secundair onderwijs - Keuzesessie reeks 3 (14:45 - 16:00)

Hoe speel je in op verschillen in instructiebehoefte tussen je leerlingen? Wat doe je met leerlingen die meer of minder uitleg nodig hebben dan de rest van hun klasgenoten? In deze sessie bekijken we de belangrijkste vormen van gedifferentieerde instructie (verlengde instructie, ingebedde instructie, preteaching) en bekijken we wanneer en hoe deze best worden ingezet in een leerproces. We besteden daarbij uitgebreid aandacht aan het klasmanagement van zo’n gedifferentieerde les.

Doelgroep: leerkrachten algemene vakken s.o.

Wouter Smets, onderzoeker, lerarenopleider Karel de Grote Hogeschool.

Een multiculturele school in hartje Antwerpen waar verschillende (thuis)culturen elkaar de hand reiken. Die rijkdom als hefboom leren gebruiken om leerlingen maximale ontplooiingskansen aan te reiken.
Samen tot aan de meet met haalbare individuele leertrajecten waar nodig is onze uitdaging in de breedste zin van het woord. Hoe slaag je erin om een warme, leer-krachtige omgeving voor ieder kind te creëren? Welk engagement verwacht je van directie, collega’s en leerlingen in dit verhaal?

Doelgroep: iedereen.

Peggy Geysels & Suze Daems, Stedelijk Lyceum Quellin.

Leerlingen in een klas verschillen in hun (voor)kennis van de doeltaal, maar ook in hun interesses en favoriete manier van leren. Hoe speel je daar als taalleerkracht op in? Hoe maak je van die verschillen een sterkte?
Door middel van enkele coöperatieve leertechnieken en voorbeelden (uit de lessen Engels) wordt een mogelijk antwoord gegeven op deze (en andere) vragen.

Doelgroep: leerkrachten moderne vreemde talen.

Jeroen Masson, leraar Engels ES Mol, doctoraatsonderzoeker rond differentiatie UGent.

Over differentiatie wordt momenteel veel geschreven en gesproken. Je zou bijna denken dat er iets nieuws werd uitgevonden... In deze sessie willen we aantonen dat differentiëren niet meer (maar ook niet minder!) is dan ‘goed lesgeven’ waarbij je inspeelt op leerpsychologische processen bij de leerlingen.
We doen dat vanuit een handig, eenvoudig en gevalideerd reflectiemodel: MACS^E, waarbij rekening wordt gehouden met de hoofddimensies van kwaliteitsvol lesgeven: Motiveren, Activeren, Coachen en Structureren. Eigenlijk beseft elke goede leraar het belang van deze dimensies en tracht erop in te spelen. Maar elke leraar met wat ervaring beseft ook de moeilijke evenwichtsoefeningen (vandaar de ^E) die hierbij moeten worden gemaakt: naast gerichte aandacht voor differentiatie zijn er ook andere essentiële aandachtspunten.
Tijdens deze sessie gaan we hier praktijkgericht en interactief op in.

Doelgroep: iedereen.

Wouter Schelfhout, lesgever SLO UAntwerpen.

We vertellen het verhaal van wat wij doen in onze school. We zullen dit toelichten met wat foto's en filmpjes. We brengen geen theorie, maar nemen de deelnemers mee in onze zoektocht naar het meer op maat werken van elke leerling.
We experimenteerden in onze school met het aspect ‘keuzevrijheid’. De leerlingen hebben de keuze om klassikaal les te volgen of op eigen tempo in een aparte ruimte te werken. We vertellen hoe we dit aanleren, begeleiden en integreren in het lesgebeuren.
Daarnaast geven we voorbeelden waar we differentiëren in tempo en moeilijkheidsgraad. Het gaat hierbij enerzijds over opdrachten waarbij de leerlingen bepaalde leerstofonderdelen zelfstandig verwerken of voorbereiden en anderzijds opdrachten waarbij niet alle leerlingen hetzelfde doen.
We geven enkele voorbeelden van toetsen met differentiatie op basis van tempo en moeilijkheidsgraad.

Doelgroep: leraren wiskunde, iedereen die zoekend is naar vormen van differentiatie – de sessie is gericht op de derde graad.

Sofie Costermans, lerares wiskunde en mentor coach.
Gilberte Verbeeck, lerares wiskunde en lerarenopleider UAntwerpen.

Differentiatie is hot. En terecht, want we willen onze leerlingen toch allemaal zo goed mogelijk begeleiden? Een gedifferentieerde aanpak dringt zich dan ook op.
Bij het woord differentiatie denken vele leerkrachten spontaan aan veel meer werk, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Door ICT in te zetten, geraak je al een heel eind.
Bovendien krijg je ook een goed zicht op de individuele prestaties van de leerlingen. Differentiatie en ICT? Een goed idee!
De deelnemers krijgen een reeks tools aangereikt waarmee ze zelf aan de slag kunnen.  De sessie zal interactief verlopen.

Doelgroep: alle leerkrachten. De focus ligt op talen, maar vele tools kunnen ook in andere vakken worden toegepast.

Carl Boel, lerarenopleider Nederlands Thomas More en UGent.

Leerlingen in de derde graad (ASO) moeten nog steeds teveel stilzitten, zwijgen en luisteren. Velen onder hen zijn afhankelijk van de leerkracht vooraan, in plaats van een beroep te doen op hun eigen ‘leer-kracht’. Als voorbereiding op het hoger onderwijs (efficiënt studietempo en doelgerichte studiehouding) en om demotivatie en schoolmoeheid om te zetten in positieve energie gaan de leerlingen zoveel mogelijk zélf met de leerstof aan de slag. Binnenklasdifferentiatie (of  ‘personaliseren’) ontstaat dan vanzelf.

Met de hulp van een stappenplan worden de zelfredzaamheid en verantwoordelijkheidszin van de leerling aangemoedigd. Deadlines (voor gekozen instructievorm, opgedane kennis, oefeningen, zelftest…) moeten gehaald worden, maar iedere leerling doet dat op zijn haalbare tempo (sommigen hanteren daarvoor ook ‘flipping the classroom’).

Doelgroep: leerkrachten 2^de en 3^de graad ASO/TSO (Wordt herhaald in sessie 1.07)

Inge Van Bogaert, leerkracht, leer- en jongerencoach, auteur handboek