Kritisch denken en constructief van mening verschillen in de klas: (hoe) doe je dat? - Ronde 2 - keuzesessies (14:30 - 16:00)

Harde uitspraken over maatschappelijke en historische gebeurtenissen kunnen soms leiden tot moeilijke discussies in de klas. Het is niet altijd eenvoudig om confronterende uitspraken om te buigen in leerkansen. In deze sessie focus je op dialoogtechnieken voor de onderwijsprofessional. Je krijgt hands-on opdrachten om met gevoelige thema's om te gaan.

Deze sessie is bedoeld voor alle leerkrachten secundair onderwijs (ongeacht hun onderwijs of discipline) en schoolleiders met interesse in polarisatie en omgang met controverse.

Safa Göregen studeerde naast zijn lerarenopleiding, Politieke Wetenschappen aan de VUB en Wereldreligies aan de KU Leuven. Gedurende 7 jaar heeft hij onderzoek verricht naar conflictresolutie in het onderwijs en depolarisatiestrategieën in moeilijke situaties waar de dialoog vastloopt. Tevens heeft hij verschillende (dienstverlenings)projecten gerealiseerd om deze uitdaging aan te pakken. Hij is sinds kort voltijds verbonden aan de Antwerp School of Education.

Sociale Media en internet in het algemeen worden meer en meer gebruikt om de opinies van mensen, en dus ook jongeren te beïnvloeden. Tijdens deze sessie duik je in de online wereld van sociale media. Je bekijkt het sociale media landschap van de klassieke, alternatieve en fringe sociale media. Daarbij ontdek je hoe trends binnen de internetcultuur ontstaan en hoe deze een invloed kunnen hebben op taal en trends op andere platformen. Daarnaast ontrafel je waarom je bepaalde berichten in je tijdlijn ziet verschijnen door de werking van algoritmen en anderen niet.

Deze sessie is geschikt voor jongeren vanaf het secundair onderwijs tot professionals die in contact komen met jongeren en interesse in de werking, dynamieken en trends op sociale media zoals (zorg-)leerkrachten, leerlingbegeleiders, directie(medewerkers), beleidsmedewerkers, secretariaat-medewerkers etc.

Olivier Cauberghs is onderzoeker bij Textgain. Daarnaast is hij ook actief bij het Radicalisation Awareness Network (RAN), European Observatory of Online Hate (EOOH) en het Extremism Gaming Research Network (EGRN).

Joppe Nuyts is onderzoeksjournalist bij DPG Media en trainer voor Textgain Academy.  Hij is gespecialiseerd in digitale onderzoeken op sociale media.

Word je in je klas soms geconfronteerd met straffe uitspraken? Stelt je superdiverse groep je voor extra uitdagingen, bijvoorbeeld rond botsende meningen? Wil je dat leerlingen elkaar beter leren begrijpen, en wil je hen vaardig maken in constructief discussie voeren? Dan is DemoKlap iets voor jou!

Met dit project leren leerlingen hun eigen mening én die van de ander beter begrijpen door stil te staan bij de eigen (diverse) achtergrond en die van de ander. Stapsgewijs leren ze discussiëren, argumenteren en debatteren over levensbeschouwelijke en culturele grenzen heen. Vanuit dialoog wordt er gezocht naar compromis, en oplossingen voor gemeenschappelijke problemen. 

In deze sessie krijg je een breed gamma aan gesprekstools en discussie-oefeningen om zelf in de klas mee aan de slag te gaan, én leer je hoe je instant kan reageren op uitdagende uitspraken.

Deze sessie richt zich tot leerkrachten secundair onderwijs die op zoek zijn naar manieren om uitdagende thema’s in de klas te bespreken, handvaten zoeken om vreedzaam discussie te voeren in superdiverse groepen, of wegen zoeken om spanningen in de klas om te buigen naar werken rond burgerschap.

Sam Mampaey is educatief vormingswerker bij Atlas – integratie en inburgering Antwerpen. Binnen een team werkt Atlas het achtste schooljaar aan het project DemoKlap, waarbij leerlingen, leerkrachten en schoolbeleid, middels een intens traject van discussieworkshops, versterkt worden in ‘samenleven in superdiversiteit’.

Dat jongeren vandaag de dag over alles een mening (moeten) hebben, staat buiten kijf. Maar waar ligt de grens tussen een mening en een oordeel? Hoe kan je als leerkracht je leerlingen trainen in het positief formuleren van hun mening? Hoe leren we hen echt te luisteren naar elkaar? Hoe zorg je ervoor dat je je eigen overtuigingen niet laat doorwegen? De proactieve cirkel is een methodiek die kan helpen om een veilig kader te creëren binnen je klaslokaal waar binnen je samen met je leerlingen oefent op deze vaardigheden. Tijdens deze workshop bekijk je hoe je deze methodiek breed kan inzetten in je lessen en ga je ook actief inoefenen.

Deze sessie richt zich tot leerkrachten, leerlingenbegeleiders/zorgleerkrachten/-coördinatoren, pedagogisch directeurs secundair onderwijs.

​​Nele De Ranter is van opleiding criminologe en familiaal bemiddelaar. Ze heeft ruim tien jaar praktijkervaring opgedaan als daderhulpverlener en slachtoffer-daderbemiddelaar/hergo-moderator. Daarnaast was ze werkzaam als docente in het hoger onderwijs waarbij ze zich  onder meer gespecialiseerd heeft in het herstelgericht werken (op school). Sinds 2017 is ze werkzaam in het zorgteam van een secundaire school waar ze onder meer een coachingsopdracht heeft voor leerkrachten en ondersteunend personeel.  ​ 

Bronnen en meningen vinden is gemakkelijker dan ooit, maar hoe weet je nu of je kwaliteit in handen hebt? In deze sessie bekijk je samen hoe je doorheen de grote informatiestroom kan ziften. Welke tools heb je daar precies voor nodig? Wat kunnen jij en je leerlingen doen om kritischer met bronnen om te gaan?

Deze sessie richt zich tot leraren secundair onderwijs, tweede en derde graad.

Dennis Van der Kuylen is projectcoördinator starttoets bij de Vlaamse Hogescholenraad. Daar ontwikkelt hij samen met zijn team de toetsen die alle studenten afleggen voor ze aan hun lerarenopleiding starten. Daarvoor was hij lector talen bij de AP Hogeschool en leraar Nederlands.

Laat leerlingen in duo’s of groepen met elkaar praten en je krijgt drie mogelijke gespreksvarianten:

1. Het gesprek verloopt chaotisch, rumoerig en soms zelfs agressief, en het zit vol praat over zaken die niets met de taak of opdracht te maken hebben.
2. Het gesprek verloopt braaf maar oppervlakkig en zonder veel kritisch denken, waardoor het weinig of geen kwaliteit oplevert (‘zolang we er maar rap vanaf zijn’).
3. Het gesprek verloopt rustig en rationeel, met als hoofdingrediënten actief luisteren, sterk argumenteren en naar een consensus toewerken.

Van deze drie varianten leidt enkel de derde, het exploratieve gesprek, tot goed samenwerken, van elkaar leren en beter redeneren en argumenteren. De hamvraag luidt dan: waarom is daar zo weinig van te vinden in eindtermen en leerplannen? En hoe krijg je je leerlingen zo ver?

Via deze interactieve sessie krijg je meer inzicht in de mechanismen die gesprekken tussen leerlingen doen falen of slagen. Centraal hierbij staat de exploratieve gesprekstechniek. Je maakt op een ervaringsgerichte manier kennis met een didactiek om deze, voor veel leerkrachten nieuwe gesprekstechniek te introduceren en in te oefenen in de klaspraktijk. De basis van deze didactiek is evidence-based. Dat wil zeggen: hij is met succes uitgeprobeerd in de klaspraktijk en de effecten ervan zijn wetenschappelijke onderbouwd. De workshop is een mix van observatie, analyse en toepassing van lesmateriaal uit verschillende vakken. Je maakt ook kennis met een complete (gratis) lesbundel die hiervoor is ontwikkeld.

Deze sessie richt zich tot leerkrachten eerste graad secundair onderwijs A-stroom en leerkrachten Nederlands secundair onderwijs dubbele finaliteit en A-finaliteit.

Jan T'Sas, licentiaat/master Germaanse Filologie, ex-leraar tso-bso, praktijkassistent Nederlands in de lerarenopleiding en docent Taal en Leren aan de Universiteit Antwerpen, gewezen redacteur en eindredacteur bij het onderwijstijdschrift Klasse, auteur van schoolboeken Nederlands voor het secundair/voortgezet onderwijs, onderzoeker, auteur van het doctoraatsonderzoek ‘Sprekend leren. De leereffecten van exploratieve gesprekken in groepswerk’ en van het gelijknamige praktijkboek hierover, uitgegeven bij Die Keure.