Inspiratiefilmpje van juf Danielle, basisschool De Kameleon:
1 Het zevenstappenplan
Om tot een weldoordacht actieplan te komen is het belangrijk om een aantal stappen te zetten waarin je de PDCA-cyclus automatisch doorloopt en blijft doorlopen. Het zevenstappenplan is een mogelijk te volgen weg.
Inspiratie?
Het zevenstappenplan - uit vorming Jella Di Perna1
2 Kernteam - teambetrokkenheid
Een eerste belangrijke stap is het samenstellen van een kernteam Taal. De doelen van dit kernteam kan je als volgt formuleren:
- een visie op effectieve taalondersteuning ontwikkelen
- het proces vormgeven
- uitwisseling en kruisbestuiving tussen de verschillende leraren en leerjaren stimuleren.
Samenstelling kernteam
- De directie
Dit is essentieel om een stevig draagvlak te creëren en om alle teamleden het signaal te geven dat taalbeleid deel uitmaakt van een breder schoolbeleid.
- Een of meer zorgcoördinatoren en/of een of meer kleuterleid(st)ers/leraren
Zij geven op didactisch vlak advies bij de keuzes van het taalbeleid. Ze zijn hét aanspreekpunt op het vlak van taalbeleid. Ze vertegenwoordigen de kerngroep Taal.
Eén van de belangrijke opdrachten van dit kernteam is het betrekken van het ganse team, zowel bij de start, de opbouw als het uitvoeren van het actieplan. Het is zeker geen evidentie om steeds de neuzen in dezelfde richting te houden; het blijft daarom absoluut noodzakelijk om te informeren, te ondersteunen, opmerkingen en bedenkingen ernstig te nemen, successen te vieren en bijsturingen te doen waar nodig.
Meer weten?
Verandering en teambetrokkenheid - uit vorming Wim De Breucker p. 20-402
3 Beginsituatieanalyse
Elke school heeft haar eigen context. Die context wordt bepaald door een aantal externe en interne factoren. In welke buurt is je school gevestigd die mee de instroom van je kinderen bepaalt? Heb je een grote of kleine school? Functioneer je als een autonome kleuterschool of ben je verbonden aan een lagere school? Hoe kijkt het team naar taal? Welke resultaten behalen je leerlingen? Hoe scoren ze op de Koalatest?
Als je effectieve taaltrajecten opstart, hou je hier steeds rekening mee. Aan de ene kant is er niemand die beter de school met haar context kent, dan wie er werkt en ‘leeft’. Die intuïtie rond en inschatting van de context is uiterst waardevol. Aan de andere kant is het van belang om objectieve data te verzamelen, te analyseren en mee op te nemen in het uitbouwen van je taaltrajecten.
Meer weten?
Ondersteunende vragen bij het analyseren van de KOALA-resultaten - uit vorming Jella Di Perna1
Inspiratie?
De blik van het schoolteam op taal - Taal+
Zelf aan de slag?
Sjabloon verzamelen van schoolgegevens - Taal+
Er gebeurt ongetwijfeld al heel veel op jouw school in de klas rond taalontwikkelend lesgeven. Je moet immers nooit helemaal van nul beginnen. Zicht krijgen op die acties is enerzijds van belang om te kunnen borgen wat je al goed doet en anderzijds om te kijken of de acties die je onderneemt, aansluiten bij de doelen die je voor ogen hebt.
Zelf aan de slag?
Sjabloon denkoefening rond krachten en ondersteuningsnoden per bouwsteen - Taal+
4 Visie: doelstellingen en strategieën

Eens je zicht hebt op de beginsituatie is de volgende stap de taalvisie vastleggen. Je taalvisie is de toetssteen bij alles wat je onderneemt en waar je steeds naar kan verwijzen, zowel intern (bv. personeel) als extern (ouders, doorlichting). Het zijn m.a.w. leidende principes die je sturen in een bepaalde richting. Daarom is het bepalen van de visie dé voorwaarde om via de juiste acties de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Hoe kijken jullie naar taal? Waar willen jullie graag met je school naar toe op basis van de BSA? Waar dromen jullie van?
Hoe meer partners je hier bij kan betrekken, hoe krachtiger en meer gedragen je visie zal zijn.
Op basis van de visie bepaal je nadien je doelstellingen en bijhorende strategieën: wat willen jullie hoe bereiken? Welke prioriteiten stellen jullie hier?
Zelf aan de slag?
Denkoefening Waar droom je als school van? - Taal+
Sjabloon om prioriteiten op te lijsten - Taal+
5 Het actieplan: Plan - Do - Check - Act
Vanuit je visie op taal kom je tot doelstellingen die verder geconcretiseerd worden in doelgerichte acties. Dit alles breng je samen in een actieplan. Je doelstellingen zijn SMART geformuleerd op kind-, klas- en schoolniveau; je acties dragen bij aan het realiseren van de vooropgestelde doelstellingen.
Dit actieplan ondersteunt je bij het doorlopen van de PDCA-cyclus3: plan - do - check - act
- Plan: op basis van de analyse van je screening, kom je tot je een planning van wat je wanneer en hoe gaat doen;
- Do: je voert de geplande acties uit
- Check: je onderzoekt of de acties het gewenste effect hebben en zo bijdragen aan de vooropgestelde doelstelling; op basis daarvan beslis je of de actie behouden, aangepast of afgevoerd wordt
- Act: je start een nieuwe cyclus op waarbij je volgende vragen stelt: is de BSA verschillend met de vorige cyclus, zijn er aanpassingen nodig aan de doelstellingen/strategieën/acties of zijn er nieuwe doelstellingen/strategieën/acties nodig?
Inspiratie?
Praktijkvoorbeeld Schooltaalmuur met actieplan - VBS Priester Poppeschool Elversele:

Zelf aan de slag?
Sjabloon Van visie naar actieplan - Taal+
Sjabloon Van visie naar actieplan met ondersteunende vragen - Taal+
6 Inspirerende voorbeelden uit het Traject Taal+
Op het einde van het traject stelden de starterscholen het proces dat ze liepen, voor aan andere scholen. Eén van de onderdelen die steeds aan bod kwam, was het opstellen van een gedragen visie op taal van de school en het concreet vertalen van deze visie naar een actieplan.
Hieronder vind je enkele inspirerende voorbeelden.
Let op! Het zijn momentopnamen in het proces dat ook deze scholen nog steeds aan het lopen zijn. Het zijn dus geen kant en klare producten maar kunnen andere scholen wel inspireren.
Praktijkvoorbeeld Actieplan - VBS Putte
Praktijkvoorbeeld Actieplan - GO! BS Parkschool Ieperman Wilrijk - slide 1 t.e.m. 14
Praktijkvoorbeeld Actieplan - GBS Het Kompas - Sint-Gillis-Waas
Praktijkvoorbeeld Actieplan - VKS ’t Okkerzeeltje - Nederokkerzeel
7 Bronnen
1 Di Perna J. (2022). Vorming projectbegeleiders Taal+. Universiteit Antwerpen
2 De Breucker, W. (2024). Vorming voor deelnemers Taal+. Universiteit Antwerpen
3 Deming Institute (2024). PDCA cycle. Opgehaald van https://deming.org/explore/pdsa/