Masterclass Taaldidactiek in het tijdperk van AI en technologie: een win-win?

Je stapt in een vierdaagse ontdekkingsreis door de wereld van taal! Deze unieke masterclass biedt een diepgaand traject waarin de didactiek van de verschillende domeinen van taal wordt verkend. Elk dagdeel (3 lesuren) staat in het teken van een specifiek onderdeel, van spreken en luisteren, technisch lezen en begrijpend lezen, taalbeschouwing en woordenschat tot spellen en schrijven.

Maar dat is nog niet alles! Deze masterclass gaat verder dan het traditionele. Je duikt ook in de opkomende krachten van artificiële intelligentie in het taalonderwijs. Ontdek de meerwaarde, vermijd valkuilen en omarm de kansen die AI biedt voor het onderwijzen en leren van taal. Je exploreert vernieuwende didactische principes en inzichten. Verder leer je over het ontwikkelen van leerlijnen voor alle taalvaardigheden die essentieel zijn in het lager onderwijs. Je krijgt inzicht in evaluatie- en differentiatiemethoden.

Op onderzoek gebaseerde kaders vormen de solide basis waarop deze masterclass rust. De masterclass is ontworpen voor gepassioneerde leerkrachten die hun taaldidactische vaardigheden naar een hoger niveau willen tillen. Kom met ons mee op deze boeiende reis en houd de vooropgestelde doelen in het vizier.

Programma

Artificiële intelligentie

Ontgrendel het potentieel om AI op een slimme, doelgerichte en efficiënte manier in te zetten als ondersteuning van het lesgeven, als didactisch hulpmiddel in taalonderwijs, bij het formuleren van gepersonaliseerde feedback, evaluaties en differentiatie.

Tijdens deze interactieve sessie krijg je inzicht in de manier waarop AI in het taalonderwijs ingezet kan worden. We starten met het introduceren van een praktisch model voor het stellen van doelgerichte vragen aan AI, dat we toepassen op inspirerende voorbeelden die direct inzetbaar zijn in je lespraktijk. Daarnaast ervaar je hoe AI kan functioneren als schrijf- en spreekcoach in een-op-een-gesprekken met je leerlingen. Je krijgt ook een handleiding voor het creëren van een gepersonaliseerde versie van ChatGPT, waarmee je de tool helemaal naar je hand kunt zetten, rekening houdend met de context en de doelgroep waaraan je lesgeeft. We sluiten de sessie af met de rol van AI in het taalleerproces, waarbij we ons richten op het belang van AI-geletterdheid en best practices om de valkuilen van AI te vermijden en de kansen die het biedt te benutten. Hierbij gaan we ook dieper in op het correct vermelden van bronnen en het omgaan met auteursrecht.

Luisteren en spreken

Ontdek de kracht van effectieve spreek- en luisterdidactiek, versterkt door AI en technologie.

Ben je op zoek naar innovatieve manieren om de spreek- en luistervaardigheden van je leerlingen te verbeteren? Dan krijg je daar tijdens deze sessie zeker een antwoord op. Je gaat dieper in op moderne didactische benaderingen voor spreken en luisteren en komt te weten hoe kunstmatige intelligentie en technologie je daarbij kunnen ondersteunen. Tijdens deze dynamische sessie leer je praktische strategieën om spreek- en luisterlessen interactiever en boeiender te maken. Je ontdekt hoe AI kan worden toegepast om feedback te geven op spreekvaardigheid, om luistervaardigheid te stimuleren en om te differentiëren.

Of je nu een doorgewinterde leerkracht bent of nieuwsgierig naar de nieuwste ontwikkelingen in het onderwijs, deze sessie biedt je waardevolle inzichten en concrete tools om je spreek- en luisterlessen naar een hoger niveau te tillen.

Technisch lezen

Zo goed als alle kinderen hebben het potentieel om technisch sterke lezers te worden. Doorslaggevend daarbij is hoe het technisch lezen aangeleerd wordt. Het gaat dan niet enkel over het aanvankelijk lezen, maar ook over het voortgezet technisch lezen om tot vlot en vloeiend lezen te komen.

Wat moeten kinderen precies leren om goed te worden in technisch lezen? Hoe geef je op een kwaliteitsvolle manier instructie? Hoe creëer je oefenkansen en geef je feedback? Krijg meer houvast via bruikbare kaders en vooral concrete werkvormen en leermiddelen om direct in te zetten in de praktijk.

Uiteraard is er ook aandacht voor differentiatie, het bouwen aan een logische leerlijn voor technisch lezen en het uitstippelen van taaltrajecten. Verruim daarnaast je mogelijkheden om technisch lezen te evalueren en de vorderingen van je leerlingen op te volgen.

Verken bovendien hoe moderne technologie, waaronder AI, kan worden ingezet om het leerproces te versterken en leerlingen te ondersteunen bij hun leesontwikkeling.

Begrijpend lezen

Begrijpend lezen is een cruciale vaardigheid om deel te nemen aan een maatschappij waaruit schriftelijke communicatie en literatuur niet weg te denken zijn.

Wat moeten leerlingen allemaal in de vingers krijgen om verschillende soorten teksten met begrip te kunnen lezen in allerlei contexten? Welke factoren spelen een rol om tot leesbegrip te komen en hoe kan je daar gericht aan werken in de klas? Hoe kan je leerlingen leren om teksten te selecteren, te interpreteren, te beoordelen en te integreren? Hoe maak je hen vaardiger in het toepassen van leesstrategieën en het aanwenden van voorkennis, met inbegrip van kennis over de kenmerken van verschillende tekstsoorten.

In deze sessie komen uiteraard de vijf sleutels voor effectief begrijpend lezen aan bod en leer je die te vertalen naar een concrete aanpak in de klas.

Verruim je inzichten en exploreer werkvormen en leermiddelen die je praktijk versterken. Doe inspiratie op om gericht te differentiëren, te evalueren en om met je team te bouwen aan een leerlijn voor begrijpend lezen. Ontdek bovendien hoe AI en technologie een meerwaarde kunnen betekenen om te werken aan leesbegrip.

Woordenschat

Tijdens deze sessie duik je dieper in de actuele didactiek en materialen voor woordenschatverwerving. Verken hoe AI en technologie jou hierbij kunnen ondersteunen en exploreer hoe je woordenschat kunt beoordelen en of je leerlingen de woorden daadwerkelijk hebben opgenomen. Je krijgt praktische richtlijnen om woordenschat te evalueren of woordontwikkeling in kaart te brengen.

Breng de theorie direct in de praktijk door lesmateriaal te ontwikkelen en samen met collega's boeiende lesactiviteiten te ontwerpen die de focus leggen op woordverwerving. Leer ook hoe een doeltreffende woordenschatleerlijn op schoolniveau kan worden geïmplementeerd, zodat woordverwerving een gedeelde verantwoordelijkheid wordt van iedereen.

Taalbeschouwing

Een solide kennis van het taalsysteem is essentieel voor het ontwikkelen van belangrijke taalvaardigheden, zoals begrijpend lezen en spreken. Waarom zou grammaticale kennis de ontwikkeling van vaardigheden uitsluiten, of andersom? Ontdek hoe deze twee elkaar juist versterken! Leer hoe je taalbeschouwing en taalvaardigheden in harmonie brengt en hoe dit bijdraagt aan een effectieve lespraktijk.

Daarnaast komt aan bod hoe je van een taalbeschouwingsles een boeiende les kan maken over vergelijkende grammatica, waarbij je de thuistalen van je leerlingen betrekt. Ontdek praktische en inspirerende tips om diversiteit en taalrijkdom te omarmen en benutten in het klaslokaal.

Verken de wereld van taalbeschouwing, ontdek hoe AI en technologie die wereld kunnen versterken en breng het plezier van grammatica tot leven in jouw onderwijspraktijk.

Schrijven

Zelfs nu we handige tools ter beschikking hebben, zoals generatieve AI, als hulpmiddel bij het schrijven van teksten, is het belang van schrijfvaardigheid niet afgenomen.

Kinderen moeten nog steeds inzichten en vaardigheden verwerven om de verschillende stappen van een schrijfproces te doorlopen om tot doelgerichte, kwalitatieve, functionele tekstproducten te komen. Het is belangrijk dat ze daarbij schrijfstrategieën flexibel en met succes kunnen inzetten.

Schrijven en lezen zijn vaardigheden waarbij nood is aan een heel aantal gemeenschappelijke inzichten in schriftelijke communicatie. Een degelijke leesdidactiek vormt dan ook een basis voor schrijfdidactiek en omgekeerd. Hoe meer een leerling zelf ervaart hoe allerlei soorten teksten tot stand komen, hoe makkelijker die in staat zal zijn om teksten te interpreteren en er betekenis aan te verlenen.

Hoe geef je als leerkracht gericht instructie? Welke oefenkansen renderen om van leerlingen geleidelijk aan betere schrijvers te maken? Hoe zorg je er als leerkracht voor dat de leerlingen bij verschillende tekstsoorten goed weten waar ze op moeten letten en dat ze tot vlotte, begrijpelijke, gestructureerde en samenhangende teksten komen?

Verken verschillende mogelijkheden om werkvormen en leermiddelen in te zetten in je schrijflessen en om lezen en schrijven functioneel te combineren. Doe inspiratie op om gericht te differentiëren en om met je team te bouwen aan een leerlijn voor functioneel en creatief schrijven. Ontdek bovendien hoe je leerlingen op weg helpt om van AI gebruik te maken in hun schrijfproces en hoe AI en technologie een meerwaarde kunnen betekenen om te werken aan schrijfvaardigheid, inclusief het evalueren ervan.

Spellen

Taal is organisch en veranderlijk. Toch zijn er voor het Standaardnederlands afspraken over hoe we die schriftelijk weergeven en gebruiken.

Correcte spelling vereist inzicht in taal als systeem, woordenschatkennis en kennis van de regels. Leerlingen moeten bovendien een onderscheid leren maken tussen woorden die geschreven mogen worden zoals ze uitgesproken worden, woorden waarvoor regels nodig zijn om ze correct te spellen en woorden waarvan je de schrijfwijze moet onthouden.

Het is de bedoeling dat leerlingen het omzetten van woorden en zinnen in letters en leestekens automatiseren, zodat ze zich kunnen focussen op wat er het meest toe doet: de boodschap die ze willen overbrengen.
Spelling draagt bij aan heldere en nauwkeurige communicatie. Spelfouten kunnen de betekenis van een tekst vertroebelen, de geloofwaardigheid van de schrijver ondermijnen en de leesbaarheid van een tekst verminderen.

Welke aanpak helpt kinderen om de Nederlandse spelling vlot in de vingers te krijgen? Hoe geef je op een gepaste manier instructie? Welke oefeningen zijn zinvol? Verken ook mogelijke werkvormen, leermiddelen, manieren van differentiëren en van evalueren. Uiteraard komt ook hierbij aan bod hoe AI en technologie slim ingezet kunnen worden, zowel door leerlingen als door leerkrachten.

Doelstellingen

Na het volgen van deze masterclass

• beschik je over verbeterde taaldidactische kennis en vaardigheden;
• versterk je jouw taalonderwijs op basis van actuele inzichten in taalontwikkeling en de verschillende taaldomeinen (luisteren en spreken, technisch en begrijpend lezen, woordenschat en taalbeschouwing, schrijven en spellen);
• zet je verschillende activerende werkvormen en leermiddelen in die leiden tot een krachtige taalleeromgeving;
• bekijk je door een kritische bril de effectiviteit en de kwaliteit van het huidige taalonderwijs en de taaldidactische ontwikkelingen;
• geef je kwaliteitsvolle instructie voor alle taalvaardigheden;
• ben je in staat om krachtig taalonderwijs te ontwikkelen en te bouwen aan effectieve leerlijnen;
• zet je artificiële intelligentie slim in ter ondersteuning, als didactisch middel, om te evalueren en te differentiëren.

Doelgroep

(Zorg)leerkrachten uit het lager onderwijs die de didactiek van de verschillende taalvaardigheden/taalonderdelen nieuw leven willen inblazen om zich op die manier didactisch te versterken. Verder ook beginnende (zorg)leerkrachten uit het lager onderwijs die zich didactisch sterker willen maken in het geven van de (ondersteunende) taalvaardigheden. Ook (zorg)leerkrachten die op school een aanspreekpunt zijn voor taal of lid zijn van de taalwerkgroep zijn welkom. Het is wenselijk om met minstens 2 deelnemers uit jouw school deel te nemen aan deze masterclass.

Begeleiding

Eva Faes is lerarenopleider basisonderwijs en onderzoeker aan de AP Hogeschool. Haar focus ligt op taal en meertaligheid, didactiek Nederlands en didactiek vreemde talen. Daarnaast coacht ze schoolteams die een taalbeleid willen ontwikkelen en/of versterken.

Tinneke van Bergen is docent en onderzoeker aan Arteveldehogeschool in Gent. Ze is gespecialiseerd in taaldidactiek en taalleerprocessen bij kinderen en schreef mee aan het boek Volop Taal. Didactiek Nederlands voor de lagere school. Ze is programmaleider voor onderzoek en dienstverlening binnen het thema 'Krachtige taalleeromgevingen en taalkrachtige leeromgevingen' en coacht ook schoolteams die extra willen inzetten op taal en taalbeleid.

Lut De Jaegher is docent en onderzoeker aan de lerarenopleiding secundair onderwijs van de Arteveldehogeschool. Ze werkt samen met internationale teams binnen de Erasmus+ projecten Defacto, Dbias en InTact om praktisch lesmateriaal te ontwikkelen dat zich richt op drie essentiële aspecten: het begrijpen van de redenen waarom ons brein zo vatbaar is voor misleiding, het kritisch bewustmaken van leerlingen en leerkrachten en het bevorderen van hun digitale geletterdheid en mediawijsheid, zodat zij op een verantwoorde manier kunnen omgaan met (des)informatie.

Praktisch

Cursusmateriaal en lunch inbegrepen