Bouwstenen van de filosofie: bijspijkercursus

Wat zijn de belangrijke ethische stromingen? Met welke inhouden uit de kennisleer kan je jongeren warm maken voor filosofie? Wat is kenmerkend voor politieke filosofie? En welke elementen uit de wijsgerige antropologie kan je aanbrengen tijdens lessen filosofie in het secundair? Als je voor het eerst filosofie geeft en je filosofische basisvorming eerder beperkt is, of als je graag je filosofische kennis wil opfrissen, dan is deze basiscursus filosofie echt iets voor jou.

Het tweedaags nascholingstraject biedt een inhoudelijke inleiding tot de verschillende domeinen van de filosofie die aan bod komen in het secundair onderwijs. Het is een aanvulling op de didactische nascholing ‘Durf denken’, maar hier ligt de nadruk op de inhoudelijke vorming en niet op de didactische toepassing. Dat neemt niet weg dat concrete voorbeelden en inhouden worden gebruikt die relevant zijn voor de klaspraktijk.

Programma

Wat zijn de kernbegrippen, theorie en typische voorbeelden in de filosofie? Vier professoren van de Universiteit Antwerpen nemen je mee in een reis door hun vakgebied. Via een uiteenzetting, korte oefeningen en dialoog leggen ze de geheimen van de filosofie bloot. Deze filosofen bieden je een inleiding tot hun vakgebied en laten hun licht schijnen op de uitdagingen rond filosofie in de klas. De sessies zijn gebundeld volgens de grote domeinen uit de eindtermen. Dit omvat:

Dag 1:

• Ethiek door Emma Moormann met aandacht voor bekende ethische stromingen zoals plicht- en gevolgenethiek en kritieken daarop. Ook begrippen als het goede, intentie, verantwoordelijkheid, geluk, waarden en normen zullen aan bod komen, net als diverse casussen.
• Wijsgerige antropologie door Kristien Hens met aandacht voor begrippenparen zoals geest en lichaam, mens en dier, monisme en dualisme, …

Dag 2:

• Politieke filosofie door prof. Patrick Loobuyck met aandacht voor begrippen zoals rechtvaardigheid, individu en gemeenschap, positieve en negatieve vrijheid. Ook politiek filosofische stromingen komen aan bod zoals liberalisme, communitarisme of contracttheorie.
• Kenleer en wetenschapsfilosofie door prof. Bert Leuridan en Jan Potters over hoe kennis tot stand komt, inductie en deducatie, causaliteit, het scheermes van Ockham of wetenschappelijke methodes.

Doelstellingen

Na het volgen van de nascholing

• ken je de centrale thema’s van het leerplan filosofie voor het secundair onderwijs;
• heb je grondig inzicht in vier basisdomeinen van de filosofie;
• beschik je over concrete voorbeelden en casussen die je kan inzetten in jouw lessen.

Doelgroep

Leerkrachten (met interesse voor) filosofie in de 2de en 3de graad doorstroom- en dubbele finaliteit die hun inhoudelijke kennis willen opfrissen en ontwikkelen.

Indien je deze cursus volgt, ben je mogelijk geïnteresseerd in de nieuwe microcredentials Filosofie, Mens en Maatschappij (12 studiepunten) bij de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen. Wij bevelen dit warm aan. Meer informatie vind je op de website van de Faculteit.

In het eerste semester plannen we ook de nascholing Durf denken. Hoe breng je filosofie in het s.o.? In deze cursus oefen je je vakdidactische vaardigheden.

Begeleiding

Emma Moormann is postdoctoraal onderzoeker in de wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen. Haar interessegebied overlapt grotendeels met thema’s in de bioethiek. Zo deed ze al onderzoek naar epigenetica en morele verantwoordelijkheid, neurodiversiteit, veerkracht en stiefouderschap.

Kristien Hens is onderzoeksprofessor ethiek aan de Universiteit Antwerpen. Ze doceert bio-ethiek en media-ethiek en doet onderzoek naar de ethische implicaties van hoe we denken over genen en biologie. Daarnaast denkt ze ook na over de ethiek van psychiatrische diagnoses.

Patrick Loobuyck is hoogleraar aan het Centrum Pieter Gillis van de Universiteit Antwerpen en gastprofessor aan de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap van de Universiteit Gent. Hij is auteur van verschillende boeken, waaronder Burgerschap, politiek-filosofische perspectieven (2022 Boom) en Samenleven met gezond verstand (2017 Polis).

Bert Leuridan doceert aan de Universiteit Antwerpen logica en wetenschapsfilosofie, zowel in de opleiding wijsbegeerte als aan andere faculteiten. Zijn onderzoek is momenteel voornamelijk gefocust op causaliteit en beleid.

Jan Potters is postdoctoraal onderzoeker in de wijsbegeerte aan de Unversiteit Antwerpen. Zijn onderzoek focust op wetenschapsfilosofie (de rol van experimenten in wetenschap) en wetenschapsgeschiedenis (de fysica van begin van de 20ste eeuw).

Praktisch

Cursusmateriaal en lunch inbegrepen