Team school! Leergemeenschappen als basis voor schoolontwikkeling. Concreet aan de slag met het schoolteam. - via afstandsonderwijs

Als schoolleider sta je voor heel wat taken en uitdagingen, waarbij beroep wordt gedaan op een sterk responsief vermogen. Omdat het niet (meer) mogelijk is om al deze taken alleen uit te voeren is het delen van leiderschap een must. Het vormt ook in het onderwijskwaliteitskader een rode draad. Je kan dit realiseren via Professioneel Lerende Netwerken (PLN) en vormen van leergemeenschappen. Uit eerder onderzoek blijkt dat leergemeenschappen de condities bieden om dat leren en ontwikkelen van leerkrachten te stimuleren en hen te helpen met die veranderingen om te gaan. Leergemeenschappen zorgen ervoor dat leerkrachten hun praktijk delen en elkaar kritisch ondervragen op een voortdurende reflecterende, collaboratieve en leer-georiënteerde manier, met als doel het verbeteren van hun effectiviteit als professionals. Een essentiële vraag hierbij is dan: hoe hier juist leiding aan geven zodat taken kwaliteitsvol worden opgenomen en er een werkbaar evenwicht ontstaat tussen bottom-up ontwikkeling en voldoende aansturing vanuit visie en leidende principes?

Je krijgt toelichting bij de meerwaarde van het werken met leergemeenschappen binnen je school, hoe je hiermee concreet en haalbaar kan werken aan schoolontwikkeling en hoe je hiermee vorm kan geven aan onderwijskundig beleid, conform de kwaliteitsverwachtingen uit het OK.

Programma

Deze introductiesessie  voorziet in de eerste fundamentele stappen om met leergemeenschappen aan de slag te kunnen gaan. Je maakt kennis met de betekenis, de doelen, de rollen en de voordelen van werken met leergemeenschappen en krijgt de kans de eigen noden en die van de school in kaart te brengen. Er worden strategieën besproken om leergemeenschappen succesvol te implementeren, ten einde het professioneel leren van alle teamleden naar een hoger niveau te tillen.

Leerinhouden:

Voormiddag:

• Bestaande vormen van leergemeenschappen leren kennen: lesson study, teacher design team, data team, vakdidactische leergemeenschappen,.... Waar zijn er verschillen, waar stemmen ze overeen?
• Wat zijn overkoepelende basiscondities en succesfactoren voor goed werkende leergemeenschappen? Hoe maak je een keuze?
• Inzicht meegeven in schoolontwikkeling vanuit Team school: wat zijn essentiële aandachtspunten bij het inzetten van leergemeenschappen als basis voor school- en kwaliteitsontwikkeling in lijn met en invulling gevend aan het referentiekader voor onderwijskwaliteit, OK (visieontwikkeling, leergemeenschappen opstarten en ondersteunen, leergemeenschappen inbedden in beleidsteams en schoolbeleid)?

Namiddag:

• Wat houdt de concrete werking van leergemeenschappen in?
• Hoe kan je dit als school(leider) opstarten?
• Welke rol(len) dienen procescoach(es) te vervullen?
• Hoe kan je dit als school(leider) en/of als ‘coach-the-coach’ ondersteunen?

Als werkvorm wordt een afwisseling gehanteerd tussen inspireren via presentaties, laten toepassen van deze inzichten op de eigen context en aanzetten tot zelfevaluatie.

Doelstellingen

Als doelstellingen bij deze inleidende module stellen we dat de deelnemer:

• zich meer bewust zal zijn van het potentieel van professioneel leren via leergemeenschappen;
• meer kennis zal hebben over het waarom en hoe bij het opstarten en ontwikkelen van leergemeenschappen als basis voor schoolontwikkeling;
• inzicht zal hebben verworven wat betreft de wisselwerking tussen het werken met leergemeenschappen en vormen van schoolleiderschap;
• zal beschikken over een basiskennis voor het implementeren van leergemeenschappen;
• zich bewust zal zijn van persoonlijke en organisatorische sterktes en zwaktes bij het creëren van succesvolle professionele leergemeenschappen.

Doelgroep

Directeurs, coördinerende directeurs, TA(C)'s, middenkader, leerkrachten die mee leiderschap willen opnemen, pedagogisch begeleiders BaO, SO, HO en VO.

Begeleiding

Wouter Schelfhout heeft een rijke ervaring in het onderwijs als leerkracht, beleidsmedewerker, onderwijsinspecteur. Momenteel is hij als lerarenopleider verbonden aan Universiteit Antwerpen, waar hij onderzoek doet naar professionaliseringsbeleid, school- en kwaliteitsontwikkeling. Hij ondersteunt scholen vanuit GO ALL for learning®.  Hij is auteur van het boek ‘Team school. Leergemeenschappen creëren in onderwijs’ en copromotor van het Erasmus+project ‘Leading learning by networking’ (Lelenet).

Jan Vanhoof is als hoofddocent verbonden aan het Departement voor Onderwijs- en Opleidingswetenschappen (Faculteit Sociale Wetenschappen) van de Universiteit Antwerpen. Hij is er actief binnen de onderzoeksgroep EduBROn en is promotor van Lelenet. Zijn onderzoeksactiviteiten richten zich op kwaliteitszorg en schoolbeleid en in het bijzonder op de geïnformeerde beleidsvoering door scholen. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in onderzoek naar zelfevaluatie en informatiegebruik in scholen.

Praktisch

Deze nascholing wordt aangeboden via afstandsonderwijs. Opnames en digitaal materiaal blijven tot één maand na datum beschikbaar.

Start om 10 u en einde rond 16u.

Wouter Schelfhout is vanaf 9.30 u online. Mocht je dan problemen ondervinden bij het inloggen, kan je hem via mail, Skype (wouterschelfhout) of telefonisch (0473/24.31.32) bereiken.

Vanaf donderdag avond 14 mei stelt de lesgever de virtuele meeting ruimte voor iedereen open. Vanaf dat moment kan je er dus al eens gaan kijken en nagaan of de camera en microfoon werken. Tot maandag 9u30 ben je er dus wel ‘alleen’ (behalve indien er toevallig al een andere deelnemer ook even komt checken J ).

De opleiding maakt gebruik van een afwisseling in werkvormen: inspireren vanuit een denkkader, tussendoor mogelijkheid tot vragen stellen, activerende interactie in kleinere groep op basis van ervaringen, leren van elkaar in plenum, op eigen tempo individueel een tekst verwerken.

Het scenario gaat in grote lijnen als volgt:

10-10u10 Introductie en enkele afspraken

10u10-10u25 Een denkkader inzake leergemeenschappen aanreiken – deel 1

• Bestaande vormen van leergemeenschappen leren kennen: lesson study, teacher design team, data team, vakdidactische leergemeenschappen,.... Waar zijn er verschillen, waar stemmen ze overeen?
• Wat zijn overkoepelende basiscondities en succesfactoren voor goed werkende leergemeenschappen?

10u25-10u35 Tussentijds mogelijk tot vragen stellen

10u35-10u50 Denkkader leergemeenschappen – deel 2

10u50 Opdracht in kleinere groepen introduceren

11u-11u30 Opdracht in kleinere groepen (per 4)

Elkaar wat beter leren kennen, samen brainstormen over activerende opdracht, geen voorbereiding nodig

11u30-12u Discussie vanuit de verschillende groepen in plenum

Individueel leeswerk naar het NM deel toe (de rol van de procescoach)

12u-13u Middagpauze

13u-13u30 Individuele opdracht mbt ‘rol procescoach’

‘In je kot’ lezen/bestuderen van een tekst over de rol van de procescoach en het opstarten van leergemeenschappen met hierbij een aantal richtvragen om al eens over na te denken. Vanaf 13u zal ik opnieuw bereikbaar zijn via de virtuele meeting ruimte (of via skype of telefonisch) voor mogelijke vragen.

13u30-14u In plenum bespreken van antwoorden

Uit groep laten komen, telkens gevolgd door overzichtsslide

14u-14u15 Denkkader Team School – deel 3

• Inzicht meegeven in schoolontwikkeling vanuit Team school: wat zijn essentiële aandachtspunten bij het inzetten van leergemeenschappen als basis voor school- en kwaliteitsontwikkeling in lijn met en invulling gevend aan het referentiekader voor onderwijskwaliteit, OK (visieontwikkeling, leergemeenschappen opstarten en ondersteunen, leergemeenschappen inbedden in beleidsteams en schoolbeleid)?
• Hoe kan je dit als school(leider) opstarten?
• Hoe kan je dit als school(leider) en/of als ‘coach-the-coach’ ondersteunen?

14u15-14u25 Tussentijds vragen beantwoorden

14u25-14u50 Denkkader Team School – deel 4

14u50-15u05 Pauze

15u05-15u35 Opdracht in kleine groepen (per 3)

Concreet doordenken over het implementeren van leergemeenschappen in de eigen scholen

15u30-15u50 Bespreking in plenum

15u50-16u Check-out

Volgend schooljaar kan je een praktijkgerichte opleiding volgen als procescoach, gekoppeld aan een aantal intervisiemomenten. Je focust op je rol al procescoach, hoe je een leergemeenschap kan inbedden in het schoolbeleid en kan opstarten. Daarnaast oefen je een aantal organisatorische, (vak)didactische en groepsdynamische vaardigheden in.