Van schok naar zachte landing: tienerscholen als mogelijk antwoord op de overgang van lager naar secundair onderwijs

De overgang van het lager naar het secundair onderwijs wordt door veel leerlingen als bruusk ervaren, zo blijkt uit onderzoek. Tijdens deze nascholing bekijk je hoe dit kan verklaard worden, welke projecten in het Vlaamse onderwijs hieraan tegemoet willen komen (zoals tienerscholen) en wat de bevindingen hierrond zijn. Je analyseert wat jij hier concreet mee kan doen op jouw school.

Programma

Tijdens deze nascholing wisselen input, reflectie en uitwisseling elkaar vlotjes af. Aan de hand van duidelijke data analyseer je de huidige situatie: hoe ervaren jongeren in het Vlaamse onderwijs de overgang van lager naar secundair onderwijs?

Daarna bekijk je verschillende manieren waarop het Vlaamse onderwijs reeds tegemoet komt aan die bruuske overgang. Je legt ervaringen van mensen die betrokken zijn bij de tienerscholen samen met jouw ervaringen en die van de andere deelnemers: hoe ervaren jullie de toegenomen aandacht voor welbevinden en motivatie? Welk effect heeft de verbrede eerste graad? Welke andere onderwijsmodellen werden ontwikkeld en hoe worden die ervaren? Welke effecten zien we en welke zijn daarvan wenselijk?

Gewenste en ongewenste effecten verklaar je aan de hand van wetenschap over wat (jonge) tieners nodig hebben om tot leren te komen, en wat je hieruit leert.

Vervolgens maak je een situatieschets van je school en bespreek je samen de mogelijke aanpassingen. Je gaat dus sowieso met concrete actiepunten naar huis.

Doelstellingen

Na het volgen van de nascholing:

• beschrijf je welke factoren bijdragen tot een zachtere overgang tussen lager en secundair onderwijs;
• heb je kennisgemaakt met bevindingen van mensen die op de eerste lijn betrokken zijn bij alternatieve projecten, zoals tienerscholen;
• maak je een analyse van welke succesfactoren nu reeds aanwezig zijn op jouw school en hoe die nog versterkt kunnen worden.

Doelgroep

Deze nascholing richt zich op middenkader, schoolleiders, coördinerend directeurs die actief bezig zijn met de vraag hoe de school de jongeren zo goed mogelijk kan voorbereiden op het secundair onderwijs, én hoe je als secundaire school leerlingen zo vlot mogelijk kan begeleiden in deze overgang. Zowel deelnemers uit de 3de graad basisonderwijs als de 1ste graad van het secundair onderwijs zijn welkom.

Begeleiding

Jan Royackers is volbloed schoolontwikkelaar. Bij Schoolmakers focust hij zich op de begeleiding van scholen in leer- en veranderprocessen. Hij was procesbegeleider bij de opstart van de Brusselse Tienerscholen en zetelt er nog steeds in het schoolbestuur. Gedurende 8 jaar ervaart hij van zeer nabij de do’s en don’ts omtrent tieneronderwijs.

Praktisch

Cursusmateriaal en lunch inbegrepen

Mee te brengen door cursist

Schrijfgerief

Verwachte voorbereiding door deelnemer

Formuleer voor jezelf een heldere leervraag die gelinkt is aan één van de doelstellingen van deze nascholing.

Goed om te weten

Wil je de werking van een tienerschool aan de lijve ondervinden en in gesprek gaan rond de kansen en uitdagingen, breng dan samen met collega’s een bezoek aan de Tienerschool Het Kompas te Brussel op 26 januari 2026. 

Wil je nader ingaan op hoe het ontwikkelen van executieve functies deze overgang zachter kan doen verlopen, dan is de nascholing Klaar voor het middelbaar? Hoe zet je het ontwikkelen van executieve functies hiervoor in? iets voor jou.